8 tips voor meer groen in de stad

In onze steden zien we een verontrustende trend van afnemend groen, onder andere door uitbreiding van gebouwen, infrastructuur en verharding. De gevolgen hiervan zijn merkbaar, zowel op het gebied van gezondheid als levenskwaliteit. De beperkte aanwezigheid van groen heeft negatieve effecten op de luchtkwaliteit, het klimaat, het welzijn van de bewoners en de biodiversiteit. Bovendien gaat het verlies van groene gebieden ten koste van natuurlijke habitats en de veerkracht van steden tegenover klimaatverandering.

Het is daarom van vitaal belang om te investeren in het behoud en de ontwikkeling van groene ruimtes binnen onze steden. Door groen te integreren in stadsplanning en beleidsmaatregelen, verbeteren we de levenskwaliteit en bevorderen we een gezondere en duurzamere toekomst voor stedelijke gebieden.

Zo realiseer je meer groen in de stad

Er zijn verschillende oplossingen om meer groen in de stad te realiseren. In dit blog lichten wij er acht toe.

1. Creëer gemeenschapstuinen en stadsparken

Gemeenschapstuinen en stadsparken bieden niet alleen esthetische waarde, maar hebben ook vele voordelen voor de gemeenschap en het milieu. Zo bevorderen gemeenschapstuinen en stadsparken de sociale cohesie; ze creëren ontmoetingsplaatsen waar mensen samenkomen, tuinieren, ontspannen en genieten van de natuur. 

Educatieve kansen

Daarnaast bieden gemeenschapstuinen en stadsparken educatieve kansen. Ze fungeren als leeromgevingen waar kinderen en volwassenen kunnen leren over planten, voeding, ecologie en duurzaamheid. Door actief deel te nemen aan het tuinieren, leren mensen waar ons voedsel vandaan komt en ontwikkelen ze vaardigheden op het gebied van tuinbouw en landbouw.

Gezondheid ecosysteem verbetert 

Gemeenschapstuinen en stadsparken helpen de gezondheid van het stedelijke ecosysteem te verbeteren. Ze bieden groene ruimtes die de luchtkwaliteit verbeteren, CO2 opnemen, regenwater vasthouden en biodiversiteit ondersteunen. Door de aanwezigheid van bomen, planten en gras helpen deze groene gebieden om de temperatuur in stedelijke gebieden te verlagen, waardoor het stedelijk hitte-eilandeffect wordt verminderd.

Betrek gemeenschap bij creatie

We adviseren onderstaande stappen om de gemeenschap positief te betrekken bij de creatie van gemeenschapstuinen en stadsparken:

• Creëer bewustzijn over de voordelen van groene ruimtes en de rol die gemeenschappen hierin hebben. Organiseer bijvoorbeeld buurtbijeenkomsten en workshops om de ideeën, behoeften en wensen te verzamelen. Luister naar hun stem en betrek ze bij het besluitvormingsproces.

• Werk samen met lokale scholen, buurtcentra en andere organisaties om educatieve programma's te ontwikkelen die de gemeenschap informeren over tuinieren en natuurbescherming.

• Moedig gemeenschapsleden aan om actief deel te nemen aan het ontwerp en de planning van de groene ruimtes. Laat hen hun eigen ideeën en expertise inbrengen.

• Organiseer regelmatig gezamenlijke tuindagen of opruimevenementen waarbij men samenkomt om te tuinieren, schoon te maken en de groene ruimtes te onderhouden.

• Bied trainingen en workshops aan om de gemeenschap te leren over duurzame tuinpraktijken, compostering en waterbeheer.

• Richt een gemeenschapscomité op dat verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van de groene ruimtes. Betrek leden van verschillende achtergronden en vaardigheden om een diverse groep te vormen.

• Erken en beloon de inzet van leden door bijvoorbeeld jaarlijkse evenementen of prijzen te organiseren om hun bijdragen te vieren en te erkennen.

Actieve gemeenschappen zijn uiteindelijk de sleutel tot bloeiende en duurzame groene oases in onze steden.

2. Integreer verticale tuinen en groene gevels

Verticale tuinen en groene gevels zijn innovatieve oplossingen waarbij planten en groen verticaal op muren en gevels worden geplaatst. Ze bieden tal van voordelen, waaronder: verbeterde luchtkwaliteit, vermindering van stedelijke hitte, geluidsabsorptie, verhoogde biodiversiteit, esthetische waarde, en ze maximaliseren het gebruik van beperkte ruimte in stedelijke omgevingen.

 Hoe implementeer je deze verticale tuinen en groene gevels?

• Kies de juiste planten en onderhoudsstrategie: selecteer planten die goed gedijen in verticale omstandigheden, zoals klimplanten, vetplanten en hangende planten. Zorg ervoor dat de gekozen planten weinig onderhoud vereisen en bestand zijn tegen de specifieke omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan zonlicht, wind en vervuiling. Ontwikkel een regelmatig onderhoudsschema om de gezondheid en groei van de planten te waarborgen.

• Werk samen met experts en professionals: het implementeren van verticale tuinen en groene gevels kan complex zijn, vooral in stedelijke omgevingen met beperkte ruimte en structurele beperkingen. Raadpleeg daarom groenprofessionals, landschapsarchitecten, groene bouwexperts of gespecialiseerde bedrijven die ervaring hebben met deze systemen.

3. Bevorder daktuinen en groene daken

Ook daktuinen en groendaken bieden voordelen in stedelijke omgevingen. Ze helpen bij het verminderen van het stedelijk hitte-eilandeffect door de absorptie van warmte en de koeling van gebouwen. Daarnaast dragen ze bij aan de verbetering van de luchtkwaliteit door het filteren van schadelijke stoffen en het produceren van zuurstof. Daktuinen verminderen de regenwaterafvoer en zo ook de (piek)belasting op het rioleringssysteem. Daarnaast verhogen groendaken de energie-efficiëntie van gebouwen door isolatie en bescherming tegen temperatuurschommelingen.  Daktuinen en groendaken bieden extra groene ruimte voor recreatie, ontspanning en biodiversiteit. Op deze daken komen allerlei planten en dieren voor die op gewone ‘grijze’ daken met dakpannen en bitumen weinig te zoeken hebben.

Hoe doe je dit?

Om het stimuleren van daktuinen en groendaken te bevorderen, adviseren we het volgende:

• Bied financiële incentives aan, zoals subsidies of belastingvoordelen, voor het installeren van daktuinen en groendaken om de kosten te verlagen en de aantrekkelijkheid te vergroten.

• Ontwikkel duidelijke richtlijnen en regelgeving met betrekking tot de installatie en het onderhoud, om het proces te stroomlijnen en het vertrouwen van de betrokken partijen te vergroten.

• Organiseer informatie- en bewustwordingscampagnes om gemeenschappen en gebouweigenaren te informeren over de voordelen en mogelijkheden, en bied technische ondersteuning aan bij het ontwerp en de implementatie.

• Werk samen met architecten, bouwbedrijven en landschapsarchitecten om groendaken op te nemen in stedenbouwkundige plannen en bouwvoorschriften, zodat het een standaardpraktijk wordt bij nieuwe bouwprojecten.

• Faciliteer kennisuitwisseling en netwerkmogelijkheden tussen gemeenten, organisaties en individuen die al ervaring hebben met daktuinen en groendaken om best practices te delen.

• Maak gebruik van demonstratieprojecten en pilotprogramma's om de zichtbaarheid en het begrip te vergroten en potentiële weerstand te verminderen door tastbare voorbeelden van succes te tonen.

4. Implementeer regenwateropvangsystemen

Regenwateropvang verwijst naar het bufferen en opslaan van regenwater voor hergebruik. Voordelen zijn onder andere het verminderen van de (piek)belasting op het rioleringssysteem, het voorkomen van overstromingen en het bevorderen van duurzaam watergebruik. Regenwater bevat geen kalk, en is daarom beter voor beplanting en bijvoorbeeld wasmachines dan drinkwater. Door regenwater op te vangen en te gebruiken voor irrigatie van tuinen, schoonmaakactiviteiten en zelfs toiletspoeling, kunnen we kostbaar drinkwater besparen. Door droogte wordt de druk op het drinkwatersysteem namelijk steeds groter. Regenwateropvang helpt bij het verhogen van de veerkracht van gemeenschappen tegen droogteperiodes en het verminderen van de afhankelijkheid van externe watervoorzieningen.

Hoe doe je dit?

Bij het opzetten van regenwateropvangsystemen in de stad is het belangrijk om rekening te houden met de volgende aspecten:

• Identificeer geschikte locaties, zoals daken, regenpijpen of open ruimtes, waar regenwater kan worden opgevangen. Overweeg ook de beschikbare ruimte voor opslagtanks of infiltratievoorzieningen.

• Er zijn verschillende typen regenwateropvangsystemen, zoals regentonnen, groene daken, wadi's en ondergrondse tanks. Kies een systeem dat past bij de specifieke behoeften en mogelijkheden van de stad en de gemeenschap.

• Identificeer potentiële toepassingen voor het opgevangen regenwater, zoals het besproeien van groenvoorzieningen, schoonmaakactiviteiten of zelfs hergebruik in sanitair. Stem het ontwerp van het systeem af op deze behoeften.

5. Vergroen verlaten terreinen en braakliggende grond

Verlaten terreinen en braakliggende grond hebben een enorm potentieel in stedelijke gebieden. Wanneer we deze herontwikkelen en transformeren tot groene ruimtes, worden het waardevolle plekken. Deze gronden zijn te gebruiken voor bijvoorbeeld groene parken, gemeenschapstuinen, recreatiegebieden of zelfs voor stedelijke landbouw. Het hergebruik van verlaten terreinen en braakliggende grond is een uitstekende strategie om steden aantrekkelijker, duurzamer en veerkrachtiger te maken. 

Tips om dit op de juiste manier aan te pakken:

• Begin met het uitvoeren van een grondige analyse van de site, inclusief bodemkwaliteit, waterafvoer, blootstelling aan zonlicht en andere omgevingsfactoren. Deze informatie helpt bij het begrijpen van de mogelijkheden en beperkingen van het terrein, en helpt bij het bepalen van de meest geschikte groene oplossingen.

• Zorg voor een duurzaam en onderhoudsvriendelijk ontwerp. Kies inheemse plantensoorten die goed gedijen in de lokale omgeving en weinig onderhoud vereisen. Denk na over duurzame watervoorzieningssystemen, zoals regenwateropvang of efficiënte irrigatiemethoden. Zorg ervoor dat er een beheersplan is dat het onderhoud van de groene gebieden waarborgt, zowel in de opstartfase als op de lange termijn.

6. Stimuleer biodiversiteit met inheemse planten

Biodiversiteit vertegenwoordigt de verscheidenheid aan planten, dieren en ecosystemen op aarde. Het behoud van biodiversiteit is dus essentieel voor het handhaven van gezonde en veerkrachtige ecosystemen, het bevorderen van bestuiving, het reguleren van plaagorganismen en het verbeteren van de klimaatweerstand. Het gebruik van inheemse planten in groene gebieden is van noodzakelijk belang, omdat ze zijn aangepast aan de lokale omgeving. Hierdoor zijn ze beter bestand tegen ziekten en plagen, en ze bieden voedsel en schuilplaatsen voor inheemse dieren.

Hoe bevorder je inheemse planten?

Om inheemse plantengroei in stedelijke gebieden te bevorderen, kunt u de volgende stappen nemen: 

• Identificeer plantensoorten die van nature voorkomen in de regio en die goed gedijen in stedelijke omstandigheden, zoals droogtetolerante of schaduwtolerante planten. Kies voor een divers assortiment aan planten om de biodiversiteit te vergroten.

• Reserveer ruimte in de stad voor het aanleggen van groene gebieden, zoals parken, tuinen en groenstroken. Geef prioriteit aan inheemse planten bij het ontwerp en de beplanting van deze gebieden om zo een natuurlijk ecosysteem te creëren.

• Informeer en betrek de gemeenschap bij het belang van inheemse plantengroei en de voordelen ervan voor de lokale biodiversiteit. Organiseer workshops, lezingen en educatieve programma's om bewustwording te vergroten en mensen aan te moedigen om inheemse planten te kiezen voor hun eigen tuinen en balkons.

7. Betrek burgers en organisaties bij groene initiatieven

Door de burgers en organisaties te betrekken, kunnen groene initiatieven effectiever en duurzamer worden geïmplementeerd, waardoor ze een bredere impact hebben op de levenskwaliteit en het welzijn van de gemeenschap als geheel.

Mogelijkheden om burgers en organisaties te betrekken bij groene initiatieven:

• Stel participatieplatforms op waar burgers en organisaties hun ideeën, suggesties en zorgen kunnen delen. Dit kan in de vorm zijn van online platforms, openbare vergaderingen, enquêtes of buurtbijeenkomsten. Zorg ervoor dat deze platforms toegankelijk zijn voor een breed scala aan mensen en stimuleer actieve deelname.

• Moedig en ondersteun lokale gemeenschapsinitiatieven en projecten die gericht zijn op groene initiatieven. Dit kan variëren van gemeenschapstuinen tot buurtcomposteringssystemen. Bied financiële steun, technische begeleiding en netwerkmogelijkheden aan om het succes van deze initiatieven te vergroten.

• Zorg voor transparante communicatie en educatie over groene initiatieven. Informeer burgers en organisaties over de voordelen, doelstellingen en voortgang van de initiatieven. Maak mensen bewust van de waarde van groen en moedig hen aan om zelf actie te ondernemen.

• Stimuleer samenwerking en partnerschappen tussen gemeenten, organisaties, burgers, scholen, buurtverenigingen en andere belanghebbenden, om gezamenlijke groene initiatieven te ontwikkelen en uit te voeren. Dit vergroot de betrokkenheid en versterkt de impact van de groene initiatieven.

Een voorbeeld van een participatieplatform is HalloGrrroen. Kijk op www.hallogrrroen.nl voor inspiratie!

8. Onderhoud groene ruimtes en monitor de resultaten

Regelmatig onderhoud en monitoring van de groene ruimtes is nodig om hun lange-termijnfunctionaliteit te waarborgen. Onderhoud zorgt ervoor dat de groene ruimtes in goede staat blijven. Met regelmatige monitoring worden bovendien problemen vroegtijdig geïdentificeerd, zoals ziekten, plagen, of milieufactoren die de gezondheid van de groene ruimtes kunnen beïnvloeden.

Let bij het opzetten van een onderhoudsplan en monitoring van groene ruimtes op de volgende factoren:

1. Maak een inventarisatie van de verschillende groene ruimtes en bepaal de specifieke onderhoudsbehoeften van elke locatie. Dit omvat het identificeren van de benodigde activiteiten, zoals snoeien, bemesten, water geven, onkruidbestrijding en reparaties.

2. Creëer een gedetailleerd onderhoudsschema dat rekening houdt met seizoensgebonden taken en de frequentie van verschillende onderhoudsactiviteiten. Plan regelmatig onderhoud en zorg voor voldoende personeel en middelen om de taken uit te voeren.

3. Houd de resultaten van het onderhoud bij door regelmatige monitoring en evaluatie. Documenteer de uitgevoerde taken, eventuele problemen, de gezondheid van de planten en andere relevante observaties. Deze informatie helpt bij het identificeren van trends, het aanpassen van het onderhoudsplan en het nemen van preventieve maatregelen.

Een effectieve tool voor het onderhoud en de monitoring van een groene ruimte, is bijvoorbeeld ons Biodiversiteitslabel. Lees hier hoe het Biodiversiteitslabel precies werkt.

Conclusie

Het vergroten van groene ruimtes in de stad is van vitaal belang voor het behoud van biodiversiteit. Groene gebieden bieden een thuis voor verschillende planten- en diersoorten en bevorderen het behoud van ecologische evenwichten. Samen kunnen we een positieve impact hebben op de biodiversiteit, de kwaliteit van leven verbeteren en werken aan een duurzamere en veerkrachtigere stedelijke omgeving. Neem contact met ons op als u hulp nodig heeft bij een specifiek project, of als u graag een steentje bijdraagt aan een groenere toekomst voor onze steden.